Czy zdarzyło Ci się kiedyś zamknąć oczy dosłownie na sekundę podczas wykładu, pracy przy komputerze albo – co gorsza – za kierownicą? To mógł być właśnie mikrosen – zjawisko, które zdarza się częściej niż można by się spodziewać. Czym właściwie jest mikrosen? Czy to rzeczywiście bardzo krótki odcinek snu, czy jednak zupełnie odrębne zjawisko? Jak w czasie jego trwania zachowuje się nasz mózg? Na wszystkie te pytania postaramy się odpowiedzieć w tym artykule.
Mikrosen. Co to znaczy?
Zacznijmy od początku, czyli od definicji. Mikrosen to krótki epizod snu, który pojawia się w stanie czuwania. Może trwać nawet 1 sekundę, najczęściej zamyka się w przedziale 1-15 sekund. W tym bardzo krótkim czasie mózg sam przełącza się w tryb snu, mimo że nie ma ku temu sprzyjających okoliczności – może to się zdarzać gdy siedzimy, oglądamy film w kinie, a nawet prowadzimy samochód.
Mikrosen – co to? Rozpoznaj to zjawisko
Po czym rozpoznasz mikrosen? Najczęstsze jego objawy to:
- nagłe, niekontrolowane zamknięcie oczu,
- brak reakcji na bodźce zewnętrzne,
- chwilowa utrata koncentracji,
- charakterystyczne uczucie odpłynięcia,
- krótki czas trwania – nawet kilka sekund.
Skąd się bierze mikrosen? Przyczyny
Wyobraź sobie organizm tak przemęczony i niewyspany, że szuka okazji do zresetowania się na każdym niemal kroku. Mikrosen pojawia się w naszym życiu wtedy, gdy zmagamy się z deficytem snu – to tylko tyle i aż tyle. Oczywiście jest to sprawa dużo bardziej złożona niż jedna zarwana noc, choć w takiej sytuacji (np. gdy zaraz po weselu przyjaciół musisz iść do pracy lub gdy zaczynasz pracę zmianową) mikrosen również może wystąpić.
Do powszechnych przyczyn mikrosnu zaliczamy różne aspekty związane ze snem i wypoczynkiem, ale i niektóre leki czy używki, o czym niżej.
Najczęstsze przyczyny mikrosnu to:
- niedobór snu – zbyt krótki sen nocny, zarywanie nocy, nieregularny rytm dnia;
- zaburzenia snu – m.in. bezdech lub bezsenność;
- przewlekłe zmęczenie – w tym długotrwały wysiłek psychiczny lub fizyczny;
- monotonia otoczenia – np. prowadzenie auta po autostradzie, słuchanie wykładu prowadzonego spokojnym głosem, oglądanie filmu;
- niektóre leki i używki – w tym nieprawidłowo stosowane środki uspokajające (lub źle dobrane) oraz alkohol.
Zapamiętaj: Mikrosen będzie pojawiał się wtedy, gdy Twój organizm będzie zbyt zmęczony i przepracowany. Jeśli nie jest w stanie utrzymać pełnej czujności, może zacząć wymagać odpoczynku na własnych warunkach – nawet jeśli świadomie nie chcesz w danym momencie spać.
Czy mikrosen jest niebezpieczny?
Mikrosen jako zjawisko sam w sobie nie jest niebezpieczny – natomiast mówi nam o czymś bardzo ważnym: o tym, jak zmęczony jest nasz organizm. Warto też mieć na uwadze, że mikrosen w sytuacji biurowej a np. na drodze to dwa różne scenariusze. Zapadnięcie w ten stan za kierownicą może skończyć się wypadkiem – a mikrosen jest w końcu ściśle związany z ryzykiem wypadków drogowych i tzw. near-miss (czyli sytuacji „o włos” od tragedii).
Warto więc zastanowić się, co leży u jego podłoża Twojego problemu – czy to zmęczenie, niedostateczny sen, problem z dobudzeniem się, a może problemy z bezdechem sennym? Badania wskazują, że nawet 90% osób z bezdechem sennym doświadcza mikrosnu w ciągu dnia – to niebagatelne liczby.
Co zrobić, by zapobiegać stanom mikrosnu?
Krótka odpowiedź na to pytanie może być dla Ciebie niezadowalająca, najlepszą bowiem prewencją jest… sen! Oczywiście to duże uproszczenie, jednak to właśnie regularny i jakościowy wypoczynek pomoże Ci się pomóc lepiej. Nie lekceważ epizodów senności za kierownicą czy w pracy – pamiętaj, że to Twoje ciało mówi, czego potrzebuje, a snu nie należy ignorować.
Jeśli problemem jest monotonia – śmiało wstawaj, rozciągaj się, wychodź na krótkie spacery. Za kierownicą zatrzymuj się regularnie, dbaj o ruch w trasie i prowadź wypoczęty. I pamiętaj – higiena snu jest Twoim sprzymierzeńcem! A co jeśli mimo Twoich najlepszych starań zwykły sen nie przychodzi? W razie podejrzeń zaburzeń snu skonsultuj się ze specjalistą.
