Melatonina to naturalnie występująca substancja w naszym organizmie – FAKT
Melatonina to hormon produkowany głównie w szyszynce. Wydzielana do krwi melatonina jest dla tkanek i narządów źródłem informacji o długości dnia i nocy. Melatonina odgrywa ważną rolę w regulacji rytmiki okołodobowej. Szyszynkowa melatonina jest produkowana w rytmie okołodobowym, z wysokimi poziomami w nocy (w ciemności) i niskimi w dzień, stąd nazwa „hormon ciemności”1.
U człowieka, w standardiwych warunkach oświetlenia, początek wydzielania melatoniny zwykle następuje ok. godziny 21.00 – 22.00, najwyższe stężenie w osoczu hormon ten osiąga między 2.00 a 4.00, a wydzielanie ulega zahamowaniu ok. 7.00-9.001.
Wraz z wiekiem spada poziom melatoniny w organizmie – FAKT
Wydzielanie melatoniny zależy od wieku. Rytm dobowy kształtuje się między 21 a 25 tygodniem życia, a szczyt nocnej amplitudy występuje między 4 a 10 rokiem życia. Rytm dobowy syntezy melatoniny ulega stopniowemu spłaszczeniu wraz z wiekiem, zwłaszcza po 55. roku życia. Tak więc jedym ze wskazań do stosowania melatoniny jest leczenie zaburzeń zasypiania lub złej jakości snu u osób po 55. roku życia. U osób po 60-70. roku życia występują jedynie niewielkie ilości tego hormonu we krwi i znika dobowy rytm jego wydzielania1.
Melatonina jest bezpieczna w stosowaniu – FAKT
Melatonina jest bezpieczna w stosowaniu, nie obserwuje się w praktyce istotnych klinicznie interakcji melatoniny z innymi lekami. Czy melatonina uzależnia? Brak jest doniesień na temat możliwości uzależnienia się od melatoniny. Najpoważniejszym działaniem niepożądanym melatoniny stosowanej w leczeniu chronobiologicznych zaburzeń snu jest nasilenie objawów choroby w przypadku stosowania leku o niewłaściwej porze doby, np. wysokiej dawki nad ranem1. Zasada dawkowania melatoniny jest taka: wysokie dawki melatoniny (5mg) należy stosować przed północą; im bliżeh poranka, tym dawka powinna być niższa.
Melatonina powinna być przyjmowana w preparatach zarejestrowanych jako leki – FAKT
Eksperci zajmujący się leczeniem zaburzeń snu, twierdzą, że należy stosować preparaty zawierające melatoninę, które są zarejestrowane jako leki dostępne na receptę lub bez recepty, czyli tych najdokładniej kontrolowanych pod względem jakości1. Suplementy diety zawierające melatoninę nie są wskazane w leczeniu zaburzeń rytmu snu.
Stosowanie melatoniny musi być skonsultowane z lekarzem – MIT
Melatonina jest bezpieczna w stosowaniu i samo jej stosowanie nie musi być konsultowane z lekarzem. Konsultacja lekarska jest jednak wskazana w celu ustalenie przyczyny zaburzeń snu, jeśli problemy ze snem nie ustępują, mimo stosowania higieny snu oraz właściwego przyjmowania melatoniny. Konsultacja z lekarzem jest konieczna również wtedy, jeśli zaburzeniom snu towarzyszą inne objawy niezwiązane ze snem.
W przypadku uporczywych i przewlekłych zaburzeń rytmu snu, mocno utrudniających funkcjonowanie w ciągu dnia należy skonsultować się z lekarzem specjalistą zajmującym się leczeniem zaburzeń snu w celu potwierdzenia diagnozy i ustalenia kompleksowego schematu leczenia, melatonina będzie jednym z elementów terapii; włączane są także inne metody, np.: behawioralne i leczenie fototerapią.
Melatonina to silnie działająca substancja, stosowana tylko w przewlekłych i ciężkich zaburzeniach snu – MIT
Melatonina reguluje nasz naturalny zegar biologiczny w zakresie faz snu i czuwania. Melatonina może być stosowana doraźnie na objawy zaburzeń rytmusnu (spodowane pracą zmianową czy problemy ze snem związane ze zmianą strefy czasu), ale także jest skuteczna w leczeniu przewlekłych zaburzeń rytmu snu, np. u osób po 55 r.ż., u których jest zbyt niski poziom melatoniny.
Są różne schematy stosowania melatoniny – FAKT
Dawka melatoniny, jak również długość stosowania zależy od rodzaju zaburzenia snu, a nawet wieku. W przypadku osób w wieku powyżej 55 r.ż., które cierpią na zaburzenia zasypiania lub skarżą się na złą jakość snu, korzystne może być początkowe zastosowanie wyższej dawki 5 mg. W razie nawracania zaburzeń snu u osób w tym wieku konieczny może być dłuższy niż 6-12 tygodniowy okres leczenia. Natomiast osoby, które mają opóźnioną fazę zasypiania (zbyt późno zasypiają) powinny przyjmować melatoninę 5 mg przez 3-6 tygodni co najmniej 3 godziny przed planowaną porą snu, a po 3-6 tygodniach należy obniżyć dawkę na 3-1 mg, dążąc do zakończenia stosowania melatoniny.
Melatonina wymaga regularnego stosowania, w celu uzyskania popraw jakości snu – FAKT
Melatonina egzogenna (podawana w formie preparatów zawierających melatoninę) reguluje nasz biologiczny, a więc naturalny zegar i wymaga to czasu. W przypadku długotrwałych zaburzeń rytmu okołodobowego efekty leczenia widać dopiero po trzech tygodniach. W przypadku leczenia zaburzeń snu u osób starszych (zaburzenia zasypiania u osób po 55 r.ż.) konieczny może być jeszcze dłuższy niż 6-12 tygodniowy czas leczenia. W przypadku leczenia osób niewidomych melatoninę często trzeba podawać bez przerwy.
1 – Standardy leczenia zaburzeń rytmu okołodobowego snu i czuwania opracowane przez polskie Towarzystwo Badań nad Snem i Sekcję Psychiatrii Biologocznej Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Część I. Fizjologia, metody oceny i oddziaływania terapeutyczne; Psychiatr. Pol. ONLINE FIRST Nr 611-22, Published ahead of print 20 January 2017.
