Melatonina to hormon naturalnie produkowany przez szyszynkę, czyli znajdujący się w mózgu gruczoł wrażliwy na działanie światła. Najczęstszym powodem przyjmowania melatoniny w formie tabletek jest chęć uregulowania rytmu dobowego, np. po zmianie strefy czasowej — w przypadku tzw. jet laga. Po jakim czasie działa melatonina? Czy przy systematycznym braniu w podróży można całkowicie pozbyć się problemów z zasypianiem? Przyjrzyjmy się specyfice tego hormonu i odpowiedzialnemu stosowaniu melatoniny w formie leku.
Kiedy melatonina zaczyna działać?
Bierzesz tabletkę z melatoniną… i co dalej? Jak szybko poczujesz senność? Czy różnicę zauważysz już w momencie wzięcia melatoniny jednorazowo, czy konieczne jest jej regularne stosowanie?
Przyjrzyjmy się faktom dotyczącym przyjmowania melatoniny w formie leku, ponieważ powie nam to dużo o samym mechanizmie działania melatoniny.
- W zaburzeniach snu związanych ze zmianą stref czasowych zaleca się stosowanie melatoniny raz na dobę po zapadnięciu zmroku, już od pierwszego dnia podróży, a nawet 2-3 dni po jej zakończeniu. Jeśli więc poleciałbyś dziś z Warszawy do Nowego Jorku, warto byłoby wziąć tabletkę już na miejscu, jak tylko zrobi się ciemno, i kontynuować przyjmowanie melatoniny jeszcze do trzech dni, aby pomóc mózgowi przestawić się na nowy rytm.
- W zaburzeniach rytmu dobowego snu i czuwania poleca się przyjmować melatoninę raz na dobę, natomiast nie po zapadnięciu zmroku, a w odniesieniu do tego, kiedy idziesz spać — konkretnie godzinę przed snem, najlepiej w okolicy godziny 21. Warto dodać, że melatoninę można stosować długotrwale i nie będzie to miało negatywnego wpływu na samopoczucie.
A kiedy zobaczysz pierwsze efekty? Wiele zależy od tego, w jakim celu stosujesz melatoninę — w przypadku zaburzeń snu działanie leku zaobserwujesz nie od razu, często nawet po upływie 2 tygodni od przyjmowania leku. Jeśli natomiast mowa o jet lagu, duża szansa, że doraźne przyjęcie melatoniny pierwszego dnia w nowym miejscu pomoże Ci od razu, ponieważ podłożem problemu nie jest rozregulowany od miesięcy zegar biologiczny, a konieczność jednorazowego wsparcia mózgu w dostosowaniu się do nowej sytuacji.
Przykład: W przypadku jednego z badań przeprowadzonych na pacjentach z oddziału intensywnej terapii lekarze zauważyli różnicę pomiędzy grupą przyjmującą melatoninę a grupą placebo już po pierwszej dawce (po 4 godzinach poziom melatoniny w grupie osób, która ją przyjęła, był znacznie wyższy, niż w grupie placebo), a po 8 dniach widoczne stały się różnice w rytmie dobowym między oboma grupami. Osoby przyjmujące melatoninę spały lepiej i bardziej regularnie, podczas gdy pacjenci placebo zmagali się z zaburzeniami wydzielania melatoniny w nocy.
Dodajmy, że regularne przyjmowanie melatoniny pozwala uregulować rytm dobowy, a w konsekwencji — jej działanie się w pewnym sensie kumuluje, choć nie chodzi tu o zwiększenie poziomu melatoniny we krwi, a przestawienie organizmu na nowy, zdrowszy rytm. Jeśli interesuje Cię ten temat — przeczytaj więcej na temat tego, jak leczyć zaburzenia rytmu dobowego.
Kiedy melatonina zaczyna działać? Czas przyjęcia melatoniny a jej działanie
Być może zastanawiasz się, jak szybko działa melatonina po przyjęciu — spieszymy z odpowiedzią.
W przypadku podróży melatonina przyjmowana według nowego rytmu dobowego (na miejscu docelowym) zmniejsza jet lag nawet w przypadku przekroczenia więcej niż pięciu stref czasowych. Czas podania dawki melatoniny ma znaczenie: jeśli zostanie ona przyjęta o niewłaściwej porze, np. wcześnie rano, może działać kontrproduktywnie, powodując senność i utrudniając adaptację do nowego rytmu dobowego.
Zalecamy przyjmować melatoninę wieczorem, min. godzinę przed planowanym zaśnięciem, ponieważ maksymalne stężenie hormonu w osoczu osiągane jest zazwyczaj w ciągu 40-60 minut po podaniu, choć, jak podają badania, czas i poziom mogą się nieco różnić w zależności od indywidualnych predyspozycji konkretnej osoby.
