Nerwice (zaburzenia lękowe) to grupa zaburzeń psychicznych, które charakteryzują się nadmiernym lękiem i zamartwianiem się, co może prowadzić do różnych objawów fizycznych i psychicznych. Szacuje się, że około 30% ludzi doświadcza nerwicy w pewnym momencie swojego życia (dane The World Mental Health Survey Initiative). Czy sen wpływa na zaburzenia lękowe i w drugą stronę – czy zaburzenia lękowe mogą negatywnie rzutować na jakość snu?
Niewyspanie a nerwica. Jak kiepski sen wpływa na samopoczucie osób z nerwicą?
Sen odgrywa niezwykle ważną rolę w utrzymaniu dobrej kondycji zdrowia psychicznego, a jego niedobór może negatywnie wpływać na samopoczucie osób z nerwicą. W jaki sposób?
- Pogłębienie objawów
Brak snu może nasilać lęk, panikę i natręctwa. Niewyspanie często prowadzi do drażliwości, smutku i pogorszenia nastroju – trudności z koncentracją i pamięcią stają się bardziej wyraźne i dotkliwe, a wahania nastroju mogą być bardziej gwałtowne.
- Zaburzenia równowagi emocjonalnej
Sen jest niezbędny do regulacji emocji15. Brak snu utrudnia radzenie sobie ze stresem i codziennymi wyzwaniami: osoby z nerwicą, które nie wysypiają się, są bardziej podatne na stany depresyjne16.
- Osłabienie mechanizmów obronnych
Sen regeneruje organizm i wzmacnia układ odpornościowy – w konsekwencji więc niewyspanie osłabia organizm i czyni go bardziej podatnym na choroby, ale to jeszcze nie wszystko. Brak snu obniża odporność psychiczną i utrudnia radzenie sobie z trudnościami.
- Zwiększenie ryzyka nawrotów
Długotrwały niedobór snu może prowadzić do nawrotów objawów nerwicy, a niewyspanie może utrudniać terapię i pogarszać rokowania – oczywiście nie oznacza to, że tak jest w stu procentach przypadków, jednak badania skłaniają się ku temu, że zazwyczaj brak snu utrudnia przeprowadzenie skutecznej terapii nerwicy.
- Zaburzenia rytmu dobowego
Osoby z nerwicą często mają problemy z zasypianiem i utrzymaniem snu, a nieregularny rytm snu i czuwania pogłębia problemy z samopoczuciem. Działa to trochę jak samonapędzająca się maszyna – trudno zapanować nad złym samopoczuciem mając niedobór snu, ale i trudno się wyspać, czując ciągły lęk.
Nerwica i sen. Jak dobry sen wpływa na samopoczucie w nerwicy?
Opowiedzieliśmy o tym, dlaczego brak snu wpływa negatywnie na samopoczucie osób dotkniętych stanami lękowymi. Ale co z dobrym snem? Jakie pozytywne zmiany mogą zaobserwować osoby, które uregulują swój sen?
- Redukcja lęku i napięcia
Sen reguluje poziom neuroprzekaźników w mózgu, takich jak serotonina i dopamina, które odpowiadają za nastrój i odczuwanie lęku. Wypoczęty organizm jest lepiej przygotowany do radzenia sobie ze stresem i codziennymi wyzwaniami.
- Poprawa nastroju i emocji
Sen sprzyja stabilizacji emocjonalnej i zwiększa odporność psychiczną – w konsekwencji radzenie sobie z trudnymi emocjami, takimi jak smutek, złość i frustracja, i regulowanie się, jest prostsze. Może pojawić się więcej energii i motywacji do działania.
- Wzmocnienie funkcji poznawczych
Dobry sen poprawia koncentrację, pamięć i zdolność uczenia się! Dzięki temu podwyższa się jakość życia osób z nerwicą i lękami – chociażby dzięki temu, że łatwiej jest podejmować decyzje i rozwiązywać problemy.
Jak zadbać o dobry sen i swoją psychikę?
W przypadku zaburzeń lękowych (nerwicy) sen jest ważny, ale nie można mówić o poprawie samopoczucia, snu i swojej psychiki bez wsparcia lekarza. Dlatego w pierwszej kolejności udaj się do psychiatry i/lub psychoterapeuty, który pomoże Ci podjąć dalsze kroki.
Mogą to być na przykład:
- Wdrożenie regularnych godzin snu i próby uregulowania swojego rytmu dobowego.
- Wprowadzenie do swojej codzienności technik relaksacyjnych, np. jogi czy ćwiczeń oddechowych.
- Sprawdzenie, jaki jest Twój chronotyp i znalezienie swojego indywidualnego rytmu.
Czy niedobór snu może powodować nerwicę?
Niedobór snu nie jest bezpośrednią przyczyną nerwicy, ale może znacząco nasilać jej objawy i utrudniać leczenie, tak jak pisaliśmy wyżej. Brak snu powoduje zmiany w neuroprzekaźnikach mózgu, co może prowadzić do nadmiernego lęku i problemów z koncentracją, pogorszenia nastroju, a nawet zaburzeń funkcji poznawczych. Dlatego tak ważne jest, aby osoby z nerwicą dbały o zdrowy sen.
